یکی از اهداف اصلی زبان‌آموزان و علاقه‌مندان به زبان ترکی استانبولی یادگیری مکالمه‌ی ترکی استانبولی به صورت صحیح، سلیس و روان این زبان شیرین است (Akıcı Türkçe). مکالمه‌ی صحیح و روان به ترکی استانبولی از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است؛ زیرا اکر نتوانید به خوبی به زبان ترکی استانبولی مکالمه کنید، در بیان دقیق منظور، خواسته‌ها و نظرات خود دچار مشکل خواهید شد و چه بسا فرصت‌هایی را که به خاطر قوی نبودن مکالمه‌ی‌تان از دست خواهید داد.

فرصت‌هایی مانند فرصت‌های شغلی درشرکت‌های ترکیه‌ای وقبرسی را ممکن است به خاطر ضعیف بودن مکالمه‌تان از دست بدهید؛ زیرا اگر مکالمه‌ی شما ضعیف باشد، در مذاکرات ضعیف خواهید بود و نخواهید توانست منظور خود را برسانید. همچنین فرصت‌هایی مانند ایجاد ریجاد روابط اجتماعی، دوستی یا عاطفی و... از دست بدهید. همچنین در صورت ضعیف بودن مکالمه‌ نخواهید توانست از حق و حقوق قانونی خود به خوبی دفاع کنید و اغلب نیاز به وکیل و مترجم خواهید داشت که هزینه‌های شما را افزایش خواهد داد. اگر محصل دانشگاه‌های ترکیه باشید، حتما در مدت کوتاهی مکالمه‌ی شما بسیار بهبود خواهد یافت، اما در این مدت کوتاه نیز ممکن است مشکلاتی برای‌تان به وجود بیاید.

اما با یادگیری و تقویت مکالمه ترکی استانبولی نه تنها می‌توانید از فرصت‌های به وجود آمده به خوبی استفاده کنید، حتی خواهید توانست فرصت‌های تازه‌ای را خلق کنید.

البته یادگیری صحبت کردن و مکالمه‌ی ترکی استانبولی چندان هم سخت نیست؛ کافی است به توصیه‌های زیر عمل کنید:

تصمیم بگیرید.

ابتدا تصمیم بگیرید. برای تصمیم‌گیری بهتر به سؤالات زیر جواب دهید:

چرا می‌خواهید مکالمه خود را تقویت کنید؟ هدفتان از یادگیری مکالمه ترکی استانبولی چیست؟ آیا جدی هستید؟ چقدر جدی هستید؟ زمان دارید؟ می‌توانید روزی حداقل یکی دو ساعت وقت بگذارید؟ می‌توانید منظم باشید؟ (البته لازم نیست حتمنِ حتماً هر روز وقت بگذارید، اما هر چقدر منظم‌تر باشید، بهتر است و ناگفته پیداست که زودتر و با کیفیت‌تر یاد خواهید گرفت). اگر می‌پرسید که چقدر طول می‌کشد که ترکی استانبولی را به صورت روان صحبت کنید، باید بگویم که این بستگی به سطح زبان شما، سطحی که می‌خواهید به آن برسید و تلاش‌های بعدی خودتان دارد اما اگر عدد و رقم می‌خواهید، می‌توانید در حدود ۳ الی ۶ ماه، با صرف ۱۵۰ الی ۳۰۰ ساعت وقت، به سطح خوبی از مکالمه ترکی استانبولی برسید و در امور روزمره بتوانید به خوبی صحبت کنید و صحبت‌های دیگران را درک کنید. این اعداد و ارقام کاملاً تقریبی است. همچنین این اعداد و ارقام برای تمرین است نه حضور در کلاس. اگر تعداد جلسات را می‌پرسید، باید بگویم که چیزی حدود ۳۰ الی ۱۰۰ جلسه لازم خواهد بود. یعنی باید تعیین سطح شوید.

یک استاد خوب و با تجربه ترکی استانبولی انتخاب کنید.

پرس‌وجو کنید و یک مدرس ترکی استانبولی خوب پیدا کنید. از آموزشگاه‌ها، از مدرسان دیگر زبان‌ها، از زبان‌آموزانی که در دوره‌های ترکی استانبولی شرکت کرده و خوب یاد گرفته‌اند، بپرسید و یک مدرس ترکی استانبولی خوب و مجرب انتخاب کنید. توجه داشته باشید که متأسفانه حوزه‌ی تدریس ترکی استانبولی در ایران بسیار آشفته است و خیلی‌ها هم هستند که تنها با دیدن فیلم‌های ترکی روی به تدریس ترکی استانبولی آورده‌اند. متأسفانه اغلب این افراد، دایره‌ی واژگان محدودی دارند (همان کلمات و جملات محدودی که در فیلم‌ها و سریال‌های ترکیه استفاده می‌شود)، از گرامر چیزی نمی‌دانند (شاید شما نخواهید زیاد گرامر یاد بگیرید اما یک مدرس ترکی استانبولی باید دستورزبان را به خوبی بلد باشد؛ مثل یک میوه‌فروش، شاید مشتری نام دقیق میوه‌ها را بلد باشد، اما میوه‌فروش باید بلد باشد!)، کتاب ترکی نمی‌خوانند و...

یک مدرس ترکی استانبولی خوب باید کاملا مسلط به زبان ترکی استانبولی باشد. بیان خوبی داشته باشد. اهل مطالعه، اهل علم، اهل کتاب، اهل رمان باشد و اگر مترجم ترکی استانبولی خبره‌ای هم باشد که عالی می‌شود.

همچنین یک معلم ترکی استانبولی خوب باید مشفق، دلسوز و مهربان باشد و علاوه بر تدریس خوب، راهنمای خوبی هم باشد. البته به همان میزان مشفق بودنش هم باید جدی و منظم و دقیق و سخت‌گیر و بابرنامه باشد. علتش را خودتان خوب می‌دانید. معمولا آدم با استاد خیلی خشک و جدی، خوب و عمیق یاد نمی‌گیرد و با استاد غیرجدی و نامنظم و بی‌برنامه هم که اصلا یاد نمی‌گیرد!

یکی از ویژگی‌های یک استاد خوب این است که راهنما و مشاور شما هم باشد و بتوانید با کمک او برای یادگیری‌تان برنامه‌ریزی کنید.

برنامه‌ریزی کنید.

این کار را با مشاوره گرفتن از مدرس ترکی استانبولی خود انجام دهید. یک استاد خوب شما را تعیین سطح می‌کند و به شما می‌گوید که تقریباً چند جلسه نیاز دارید (تخمین می‌زند، هیچ‌کس نمی‌تواند بگوید دقیقاً چند جلسه نیاز دارید؛ اما یک استاد مجرب ترکی استانبولی به صورت تخمینی می‌تواند بگوید که چند جلسه و چقدر باید وقت بگذارید.

سعی کنید به طور منظم و دقیق در کلاس‌ها (حضوری یا آنلاین) حضور پیدا کنید و در انجام دادن تمرین‌ها دقت و جدیت داشته باشید. هر چقدر منظم‌تر و بابرنامه‌تر و جدی‌تر ادامه دهید، زودتر و بهتر یاد خواهید گرفت؛ اما اگر نامنظم و بی‌برنامه پیش بروید، یادگیری‌تان سخت‌تر خواهد شد و ممکن است انگیزه‌ی خود را نیز از دست بدهید.

صداها و حروف متفاوت ترکی استانبولی را تمرین کنید.

بیایید قبل از ادامه‌ی بحث تفاوت «حرف» و «صدا» را یاد بگیریم.

حرف: علامتی است که نوشته می‌شود و با آن صدایی نشان داده می‌شود و مجموعه‌ی اینها را الفبا می‌گویند.

صدا: صدا را تلفظ می کنیم.

برخی از حروف صدادار ترکی در زبان فارسی وجود ندارند (I ı, Ö ö,  Ü ü). باید برای تمرین این صداها وقت بگذارید.

حروف متفاوت ترکی استانبولی: برخی از حروف ترکی استانبولی با حروف انگلیسی متفاوت هستند. اما نگران نباشید، صداهای اینها در زبان فارسی هم وجود دارد و تلفظ اینها را، همین الان را به آسانی یاد خواهید گرفت:

در ترکی استانبولی حرف Ç ç معادل چ، C c معادل ج،  Ğ ğ معادل ع (در واقع معادل غ است اما تلفظش مانند تلفظ ع یا ء در فارسی است)، Ş ş معادل ش می‌باشد.

حروف G g و K k نیز هر کدام دو صدا دارند؛ که باید دقت کنید و وقت بگذارید و تمرین کنید.

گرامرگریز نباشید.

وقتی صحبت از مکالمه می‌شود، خیلی‌ها می‌گویند که من فقط می‌خواهم مکالمه یاد بگیرم و اصلا حوصله گرامر خواندن ندارم. شاید تا حدودی حق با شما باشد؛ به خصوص در مورد زبان‌های دیگر که پر از استثناء هستند؛ اما زبان ترکی، زبانی بسیار قاعده‌مند است و استثاناهای بسیار کمی دارد؛ به همین سبب دانستن قواعد این زبان کمک زیادی به مکالمه‌ی شما خواهد کرد. یعنی به جای حفظ کردن چندین و چند عبارت و جمله، یک فرمول را یاد بگیرید و همیشه از آن استفاده کنید (البته حفظ کردن هم لازم است، در ادامه خواهم گفت).

از سوی دیگر، زبان ترکی، زبانی التصاقی است، یعنی با اضافه کردن پسوندها، می‌توان کلمات جدید ساخت یا نقش و تأثیر یک کلمه را در جمله تغییر داد. بنابراین اگر دستورزبان ترکی استانبولی را ندانید، ممکن است دچار اشتباه شوید. البته لازم نیست، اسم قواعد (اسم انواع کلمه، زمان‌های فعل، حالت‌های اسم، انواع فعل و...) را بدانید (البته اگر بدانید، ضرری ندارد)؛ کافی است که کاربرد پسوندها را بدانید و تمرین کنید. به مثال‌های زیر توجه کنید:

به آفتاب (Güneşe)، در آفتاب (Güneşte)، از آفتاب (Güneşten)، آفتاب را (Güneşi)

به پارک (Parka)، در پارک (Parkta)، از پارک (Parktan)، پارک را (Parkı)

همان‌طور که می‌بینید، پسوندها تغییر می‌کنند اما اصلاً نگران نباشید، همه‌ی این تغییرها فرمول بسیار ساده‌ای دارند که می‌توانید آن را در یک الی سه ساعت (بستگی دارد به ابتکار مدرس و تلاش شما) یاد بگیرید.

در واقع این تغییرات پسوندها قاعده‌ی آهنگین جالبی دارد که اساس زبان‌های ترکی (ترکی استانبولی، ترکی آذربایجانی، ترکی ترکمنی، ترکی قزاقی، ترکی قرغیزی و...) را تشکیل می‌دهد. نام این قاعده «هماهنگی حروف صدادار» یا «Ünlü Uyumu» می‌باشد. 

فیلم ترکیه‌ای ببینید.

خب دیدن فیلم برای یادگیری زبان ترکی استانبولی توصیه‌ای است که مکرر می‌شنوید. خیلی‌ها هستند که با دیدن فیلم‌های ترکیه، ترکی استانبولی را تا حدودی یاد گرفته‌اند. در فیلم، زبان در موقعیت‌های مختلفی استفاده می‌شود و شما می‌توانید با دیدن فیلم، مکالمه ترکی استانبولی خود را تاحدودی تقویت کنید.

نحوه‌ی دیدن فیلم: اگر هیچ چیزی از ترکی استانبولی نمی‌دانید، نگران نباشید، بعد از تماشای چند فیلم کم‌کم متوجه خواهید شد. ادامه دهید.

نکته مهم در مورد فیلم ترکی: باید بدانید که تنها با دیدن فیلم نمی‌توانید ترکی استانبولی خود را تقویت کنید. به عبارت دیگر، تماشای فیلم جایگزین کلاس، دوره، تمرین و دیگر توصیه‌های مطرح شده در این مقاله نمی‌شود.

واقعیت این است که خیلی‌ها هستند که آنقدر فیلم ترکیه‌ای دیده‌اند که مکالمه‌ها را درک کنند اما نمی‌توانند صحبت کنند. با رعایت توصیه‌های دیگر این مقاله مکالمه‌ی ترکی استانبولی بهتری خواهید داشت. با این حال باز هم از فیلم و سریال ترکی غافل نشوید.

داستان و رمان ترکی بخوانید.

ترکیه نویسندگان بزرگ و معروفی دارد که رمان‌های بسیار جذابی به زبان ترکی استانبولی نوشته شده است؛ همچنین داستان‌ها و رمان‌های بسیاری از زبان‌های مختلف به ترکی استانبولی ترجمه شده است.

خواندن داستان و به خصوص رمان، علاوه بر فواید بسیار زیادی که دارد (صحبت از فواید خواندن داستان و رمان موضوع بحث این نوشته نیست، اما به گفتن همین اشاره کنیم که خواندن داستان و رمان، نگرش خواننده به زندگی را وسعت می‌بخشد، می‌تواند از تجارب و اطلاعات موجود در رمان‌ها استفاده کند و همچنین همدلی و درک را افزایش می‌دهد) می‌تواند ترکی استانبولی شما را تقویت کند؛ حتی بیشتر از فیلم.

تلفظ‌ها را از فیلم‌ها یاد بگیرید و با رمان دایره لغات، عبارات و جملات خود را گسترش دهید. در رمان‌ها تنوع کلمات، عبارات و جملات بسیار بیشتر از فیلم‌ها است. زیرا در داستان و رمان تنها مکالمه شخصیت‌ها با یکدیگر را نمی‌خوانیم، گفتگوی درونی شخصیت‌ها با خودشان و همچنین صحبت‌های راوی و نویسنده را نیز می‌خوانیم.

با خواندن رمان با شخصیت‌ها (کاراکترها)، فضا و دنیای داستانی آن و موقعیت‌های پیش آمده برای هر شخصیت و اینکه آن شخصیت درآن موقع چه واکنشی نشان داده و چه حرفی زده و چگونه صحبت و مکالمه کرده است، آشنا می‌گیریم و یاد می‌گیریم که در موقعیت‌های مختلف چگونه مکالمه کنیم.

همچنین از نویسنده یاد می‌گیریم که چگونه می‌توانیم درباره‌ی طبیعت، حیوانات، گیاهان، انسان‌ها، اشیاء، پیشامدها، حوادث شیرین و تلخ، اتفاقات روزمره، مسائل مختلف اجتماعی، فرهنگی و...، موقعیت‌های مختلف، کنش‌ها و واکنش‌های افراد و شخصیت‌ها و... توانمندی‌ها و مشکلات صحبت کنیم یا این‌طور مسائل را توصیف کنیم.

با خواندن رمان خواهیم توانست گفتگوهای تأثیرگذار بهتری داشته باشیم؛ فن بیان قوی‌تر خود را تقویت کنیم؛ در مذاکرات بهتر عمل کنیم و روابط اجتماعی، کاری، شغلی و عاطفی بهتری داشته باشیم.

همچنین با خواندن داستان و رمان نوشتار و املای ترکی استانبولی خود را نیز تقویت خواهید کرد.

کلمات و عبارات و جملات عمومی را یاد بگیرید.

در یادگیری زبان و مکالمه ترکی استانبولی برخی کلمات، جملات و عبارات عمومی هستند؛ یعنی همگان معمولاً آنها را استفاده می‌کنند. عبارات و جملات سلام و احوال‌پرسی، معرفی خود، پرسیدن نام و آشنایی، پرسیدن موقعیت و آدرس، گرفتن تاکسی، مکالمه‌های مور نیاز در فرودگاه، ترمینال، رستوران، هتل، درمانگاه و بیمارستان، و مانند اینها. ناگفته پیداست که شما هم باید اینها را بلد باشید. به عبارت دیگر مکالمات روزمره ترکی استفاده را یاد بگیرید.

کلمات و عبارات و جملات مورد نیاز خود را یاد بگیرید.

برخی از کلمات و جملات هم هستند که با توجه با موقعیت‌های تحصیلی، شغلی و... افراد تغییر می‌کنند. منظورم فقط اصطلاحات تخصصی نیست.

به عنوان مثال، فرض کنیم که شما دانشجو باشید، دراین‌صورت با اساتید، دانشجویان، مسئولان دانشگاه صحبت خواهید کرد و کلمات و عبارات و جملات و ادبیات مورد مورد استفاده در این موقعیت‌ها مسلما با آنچه که در موقعیت‌های دیگر به کار می‌رود، متفاوت است.

یا به عنوان مثال دیگری فرض کنیم که شما نماینده یک شرکت برای مذاکره با یک شرکت دیگر هستید، در این موقعیت نیز کلمات و جملات و ادبیات مورد استفاده در مکالمه بسیار متفاوت خواهد بود.

بنابراین علاوه بر دانستن اصطلاحات تخصصی، لغات، عبارات و جملات مورد نیاز خود را یاد بگیرید. بدین منظور ابتدا تصور کنید که در آینده ممکن است در چه موقعیت‌هایی قرار بگیرید و در مورد همین موقعیت‌ها و شرایط مقاله، کتاب، بروشور و... بخوانید، کلیپ‌های مربوطه را ببینید و...

ساختارهای متفاوت ترکی را یاد بگیرید و تمرین کنید.

علی‌رغم وجود کلمات مشترک فراوان بین زبان ترکی و فارسی، واقعیت این است که زبان ترکی از نظر گرامر و ساختار (ساخت فعل، ساخت جمله و...) تفاوت بسیار زیادی با فارسی دارد. باید برای مسلط شدن به این ساختارها وقت بگذارید و تمرین کنید تا ملکه ذهن شما شود.

چند مثال ساده می‌زنم:

به عنوان مثال حروف اضافه‌ای مانند «از»، «به»، «در»، «را» در محاوره زبان فارسی حذف می‌شوند. در زبان ترکی، اینها به صورت پسوند هستند و چه در محاوره، چه در گفتگوهای رسمی و چه در نوشتار حذف نمی‌شوند.

در این باره بیشتر بخوانید:

حذف شدن حرف اضافه در محاوره زبان فارسی

برخی زمان‌های ترکی استانبولی در زبان فارسی وجود ندارد.

زبان ترکی مبتنی بر فعل است؛ به طوری که حتی اکثر اسم‌ها ریشه‌ی فعلی دارند. ینابراین تا می‌توانید فعل‌های بیشتری یاد بگیرید و به پسوندهایی که فعل‌ها می‌گیرند، توجه کنید.

ساختار جمله نیز در ترکی با فارسی بسیار متفاوت است و این بحث در یادگیری ترکی استانبولی از اهمیت فراوانی برخوردار است. به یک مثال توجه کنید:

Arabamı nereye park ettiğimi hatırlayamıyordum.

اگر این جمله را به ترتیب و کلمه به کلمه ترجمه کنیم، چیزی شبیه این درمی‌اید:

ماشینم را کجا پارک کردام را به یاد نمی‌توانستم بیاورم.

ماشینم را کجا پارک کردنم را به یاد نمی‌توانستم بیاورم. !!!

اما فارسی این جمله چنین است:

نمی‌توانستم به یاد بیاورم که ماشینم را کجا پارک کرده‌ام.

پس سعی کنید، جمله‌های زیادی یاد بگیرید و آنها را حفظ و تکرار کنید.

تفاوت‌های زبان ترکی و فارسی محدود به این موارد نیست و بسیار بیش از اینها است بنابراین در کلاس، هنگام دیدن فیلم ترکی، خواندن کتاب و... به این موارد توجه کنید. کلمات، عبارات و به خصوص جمله های دارای ساختار متفاوت ترکی استانبولی را یادداشت کنید (بانک جملات ترکی بسازید) و وقت بگذارید و اینها را تمرین و تکرار کنید.

در حوزه‌ی تخصصی خود مطالعه کنید.

زبان تخصصی ترکی استانبولی چیست؟ قطعا شما مهارت‌ها و تخصص‌ها و علایقی دارید. کلمات و اصطلاحاتی ک در هر حوزه‌ی تخصصی و مهارتی (تحصیلی، شغلی، ورزشی و...) به کار می‌رود متفاوت است: اصطلاحات علمی، اصطلاحات تجاری-بازرگانی، اصطلاحات حرفه‌ای، اصطلاحات ورزشی و... اینها زبان تخصصی ترکی استانبولی هستند، یعنی حوزه ای از زبان ترکی استانبولی که درباره‌ی صحبت و نوشتن درباره‌ی حوزه تخصصی خودتان به آن نیاز دارید.

شاید ابتدا فکر کنید که یادگیری زبان تخصصی ترکی استانبولی سخت باشد اما نه این‌طور نیست؛ زیرا شما با حوزه تخصصی و علایق‌تان آشنا هستید و مطالب را حتی اگر به ترکی استانبولی باشد، معمولاً حتی بهتر از مطالب عمومی درک خواهید کرد. علاوه بر این، بالاخره چه برای ادامه تحصیل و چه برای کار در حوزه‌های تخصصی‌تان در ترکیه، باید «زبان تخصصی ترکی استانبولی» را بلد باشید.

در اینترنت بگردید و مقاله‌ها و کتاب‌های ترکی استانبولی مرتبط با حوزه‌ی تخصصی و علایق خود را پیدا کنید و بخوانید. حتما از استاد ترکی استانبولی خود راهنمایی بخواهید.

از اینترنت استفاده کنید.

برای پیدا کردن یک استاد خوب و مجرب ترکی استانبولی، برای پیدا کردن منابع ترکی استانبولی (منابع آموزشی و کمک آموزشی، مقاله و کتاب، فیلم و سریال ترکیه‌ای، فیلم مستند، اخبار، پادکست‌های ترکی، فرصت‌های تحصیلی، شغلی و... همچنین برای پیدا کردن دوست ترکیه‌ای از اینترنت کمک بگیرید.

ممکن است عادت به وبگردی داشته باشید، یاد مسائل روزمره را در اینترنت جستجو کنید. چه خوب است که برای تقویت ترکی استانبولی خود، این جستجوها و سرج‌ها را به ترکی استانبولی انجام دهید. مثلا به جای سرچ «دامن چگونه دوخته می‌شود؟» این جمله را سرچ کنید:  

Etek nasıl dikilir?

حتما در شبکه‌های اجتماعی عضو گروه‌ها، کانال‌ها و پیج‌های ترکی شوید و سعی کنید که با آنها تعامل و مراوده داشته باشید و دوستانی پیدا کنید و به ترکی استانبولی با آنها صحبت کنید.